De Drentse Boermarken: “Een stokoud instrument, maar nog springlevend”


Eeuwen geleden vestigden zich boeren op de zandgronden in Drenthe. Er ontstonden bijzondere samenwerkingen om gronden te verdelen, beheren en onderhouden. Die samenwerking leeft nog altijd in Drenthe in de vorm van ruim tachtig Boermarken. “Dat is uniek en iets om te koesteren”, vertelt Johan Moes, voorzitter van de Vereniging Drentse Boermarken.

Van jacht tot jaarmarkt

“Elke Boermarke werkt zelfstandig en bepaalt zelf hoe de samenwerking tussen de leden eruitziet”, vertelt Johan. “In veel Boermarken wordt alle grond gezamenlijk verhuurd aan jagers. De opbrengst daarvan gaat in een pot, bijvoorbeeld om samen werktuigen te kopen en te onderhouden.” Ook organiseren de Boermarken activiteiten, zoals een jaarmarkt of een werkdag om gezamenlijke gronden te onderhouden. “In Noordwest-Drenthe beheert de Boermarke bijvoorbeeld de Brink in Norg. Zij zorgen voor het onderhoud van het groen.”

De historie zichtbaar maken

De samenwerkingen die ontstonden in de middeleeuwen, zijn ook bepalend geweest voor het landschap. Door de boeren die vestigden, ontstond er een verdeling en begrenzing van gronden, de zogenoemde marken. Die grondverdeling werkt op veel plekken nog door. De grenzen van vroeger zijn nu vaak natuurlijke scheidingen tussen water, wegen  of bos. “Het Drentse landschap is eigenlijk gevormd door de Boermarken.”

De Vereniging van Drentse Boermarken wil die historie van Drenthe weer zichtbaarder maken in het landschap. “We willen Markestenen plaatsen om de grenzen van de vroegere marken aan te geven. Zo brengen we de historie weer terug in het gebied.”

Zien én horen

Johan heeft een warm hart voor de samenwerkingen op het land. Als voorzitter van de Vereniging Drentse Boermarken wil hij dat blijven uitdragen. “Boermarken zijn nog steeds actief in Drenthe. We doen veel, al hoor je daar misschien minder over. Dat is de Drentse nuchterheid, denk ik. Dat het zo’n rijke historie heeft is bijzonder, maar wat we doen is daardoor voor ons eigenlijk heel normaal.”