Boeren en waterschap samen aan de knoppen in Veenhuizen

Blue Transition

De pilot Blue Transition draait om waterbeheer in samenspraak met andere partijen, zoals de landbouw, vertelt Marion. “Het is een Europees project in zes landen, waaronder Nederland. Voor Veenhuizen omvat de pilot alle maatregelen die we samen met de boeren hebben genomen om het water vast te houden in de haarvaten van het systeem. We hebben een gezamenlijk belang, dat is een belangrijk vertrekpunt in de samenwerking.”

“Samen met de agrariërs en ingenieursbureau Arcadis hebben we gekeken hoe het watersysteem tot in de haarvaten werkt, waarbij we heel nadrukkelijk ook naar de ondergrond hebben gekeken. Vervolgens hebben de boeren zelf met deze data van de bodem en het systeem een eigen voorstel voor waterbeheer gedaan, met als doel om meer water vast te houden in de percelen."

Na keukentafelgesprekken en veldbezoeken is zo een definitief ontwerp ontstaan, zegt Marion. “We hebben alle maatregelen uitgevoerd. Zo zijn er kleine stuwtjes geplaatst, is er peilgestuurde drainage gerealiseerd en is een bestaand gemaal in de zomerperiode anders ingesteld. Bij alle percelen waar we maatregelen hebben uitgevoerd, staan ook peilbuizen zodat we de veranderingen in het waterpeil kunnen monitoren. Boeren houden zelf in een logboek bij wat zij aan hun stuw doen en wanneer zij op het land beregenen, oogsten of ploegen. Van die data uit het veld kunnen we samen leren.”

Landbouw en natuur

Volgens het waterschap kunnen agrariërs een belangrijke rol spelen in het vasthouden van water. “Met de maatregelen die we samen hebben genomen, zoals het plaatsen van stuwtjes tussen de agrarische percelen, proberen we het water zo lang mogelijk vast te houden op de plek waar het valt. Op die manier is het ook langer beschikbaar voor de landbouw."

"Hetzelfde geldt natuurlijk voor natuurgebieden die water vasthouden. Zowel landbouw als natuurgebieden kunnen bijdragen aan een balans in voldoende water. Daar waar meerdere belangen bij elkaar komen, blijft het waterschap aan het roer als het gaat om het watersysteem. We zorgen voor de waterafvoer om wateroverlast zoveel mogelijk te voorkomen en houden het water vast in tijden van droogte.”

“Door klimaatverandering is er in periodes van hevige regenval afvoer nodig, maar je wilt het water ook vasthouden in droge periodes. Daar is nog veel te doen. In Nederland zijn we kampioen water afvoeren, maar we moeten ook kampioen water vasthouden worden. Als we prettig met elkaar willen kunnen blijven wonen en werken in dit gebied, is inspelen op klimaatverandering noodzakelijk. De samenwerking met de boeren van Veenhuizen is in dat opzicht ook een leertraject. Het is de bedoeling om de positieve lessen daarna toe te passen in andere gebieden.”

Gezonde bodem

Volgens Marion is niet alleen de kwantiteit maar ook de kwaliteit van water een aandachtspunt. “Naast stuwtjes is er ook veel winst te halen in bodemkwaliteit en bodemleven. Behalve dat we in sloten water willen vasthouden, valt er ook nog veel meer water vast te houden in de bodem zelf.”

“Water- en bodemkwaliteit is goed voor natuur en mens,” weet Marion. “Een gezonde bodem zorgt voor een betere benutting van meststoffen die je aanbrengt voor je gewassen op het land, zodat ze niet in de sloot komen. Daarmee verbetert ook de waterkwaliteit. Daar hebben we allemaal belang bij en het is ook een van de kerntaken waar we als waterschap aan werken. De boeren in Veenhuizen zijn daar al goed mee bezig.”